00:00
Λέιλαλιμ
Oh, I’m standing on the castle height,
lilac-sweet, my love, my love, lilac-sweet, lilac-sweet.
I am all of twelve years old,
alack, alack, good master.
And since I reached the age of twelve, lilac-sweet,
I’ve been chasing after girls, good master.
They’re eating melons in the castle, lilac-sweet,
were I to eat them too, what would they say, good master?
Were I to sit down too, to eat, lilac-sweet,
they’d say I am in love with her, good master.
Below the castle is a garden, lilac-sweet,
damnation to Arabia, beneath the sway of Arabs, good master.
[Oh, the girls of Araby, lilac-sweet,
they wear not knickers nor a skirt, good master.
The castle stands close by another, lilac-sweet,
between the two there flows a stream, good master.
I descended from the castle, lilac-sweet,
I hurtled down, a trundling hoop, good master.
I was straw and ripe to burn, lilac-sweet,
your breath, it would have kindled me, good master.
On the threshold of the castle, lilac-sweet,
turn back the men who make to leave, good master.
Oh, strike and strike again and kill, lilac-sweet,
the ones deserting what they love, good master.]
Translated by John Leatham
Βάι, καλενίν μπασιντά ιμ, Λέιλαλιμ* γιαρ γιαρ, Λέιλαλιμ, Λέιλαλιμ,
ον ικί γιασιντά ιμ, εφέντιμ αμάν, αμάν.
Ον ικί γιαστάν μπερί, κιζλαρίν πεσιντέ ιμ.
Βάι, καλεντέ καβούν γιρλέρ, μπίζ ντε βάρσακ νε ντιρλέρ.
Οτουρσάκ μπίζ ντε γισέκ, σου σουνού σεβμίς ντιρλέρ.
Βάι, καλενίν αρντί μποστάν, γικιλσίν Αραμπιστάν.
[Αραμπιστάν κιζλαρί, νε ντον γκιέρ νε φιστάν.
Καλέ καλεέ μπακάρ, αρασιντά τσάι ακάρ.
Καλεντέν ινίορντουμ, τσαρκ γκιμπί ντονίορντουμ.
Μπιρ οτ ολντούμ μπιρ κιμπρίτ, ουφλούρσεν γιανίορντουμ.
Καλενίν μπεντενλερί, τσεβίριν γκιντενλερί.
Βούρουν, βούρουν, ολντούρουν, γιαρί τέρκ εντενλερί.]
Οι στίχοι στα Τουρκικά
Vay, kalenin başındayım, Leylalım, yar yar, Leylalım, Leylalım
on iki yaşındayım, efendim aman, aman
On iki yaştan beri, kızların peşindeyim.
Vay, kalede kavun yirler, biz de varsak ne dirler.
Otursak biz de yisek, şu şunu sevmiş dirler.
Vay, kalenin ardı bostan - yıkılsın Arabistan.
[Arabistan kızları, ne don giyer, ne fistan.
Kale kaleye bakar, arasında çay akar.
Kaleden iniyordum, çark gibi dönüyordum.
Bir ot oldum, bir kibrit, üflürsen yanıyordum.
Kalenin bedenleri, çevirin gidenleri.
Vurun, vurun, öldürün, yari terk edenleri.]
Απόδοση στα Ελληνικά
Βάι, βρίσκομαι στην κορφή του κάστρου, Λέιλαλι μου, γιαρ γιαρ,
είμαι δώδεκα χρονών, αφέντη μου αμάν, αμάν.
Από δώδεκα χρονών, κυνηγάω τα κορίτσια.
Στο κάστρο τρώνε πεπόνια, αν πήγαινα κι εγώ, τι θα ’λεγαν;
Αν καθόμουνα κι εγώ να φάω, θα λέγανε ότι την αγαπώ.
Πίσω απ’ το κάστρο είναι ένα μποστάνι — ας γκρεμιστεί η Αραβία.
[Τα κορίτσια της Αραβίας, ούτε βράκα φορούν ούτε φουστάνι.
Κάστρο με κάστρο απέναντι κι ανάμεσά τους τρέχει ρυάκι.
Κατέβαινα απ’ το κάστρο, κατρακυλούσα σαν τσέρκι.
Έγινα χόρτο, έγινα σπίρτο, αν με φυσούσες, θα ’παιρνα φωτιά.
Τείχη του κάστρου, γυρίστε πίσω αυτούς που φεύγουν.
Χτυπήστε, χτυπήστε, σκοτώστε αυτούς που εγκαταλείπουν την αγάπη τους.]
*Λέιλαλιμ: Ο κ. Καπλάνης Ιωσηφίδης της Στέγης Πολιτισμού Νέας Καρβάλης το μεταφράζει ως «μενεξεδένια μου» από το leylâk (μενεξές). Η Μάνια Σεφεριάδη σημειώνει επιπλέον ότι ενδέχεται να έχει σχέση με τη ρίζα leylâ (βαθιά, πολύ σκοτεινή νύχτα) και ίσως με τη Λεϊλά του έπους Η Λεϊλά και ο Μετζνούν (Leylâ ile Mecnun) του Οθωμανού ποιητή Fuzulî (1494-1556).
Φωτογραφία στο φόντο: Επιτοίχιες διακοσμητικές ταινίες με πλακίδια από τη φαληρική «Κιουτάχεια» στις αίθουσες του κτιρίου της Βουλής των Ελλήνων (1932-1934). Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων.
Little study has been made of Cappadocian songs of all kinds. For obvious reasons, this is especially true of songs sung by Turkish-speaking Christian communities. We are therefore ignorant of much that concerns their origin, meaning, and performance, and the influences to which they were subject and which they exercised in turn. However, the form and content of Cappadocian songs —sung by both the Greek and Turkish-speaking communities— provide evidence of the coexistence of peoples of different races and different cultures in this particular region with a chequered past.
Leilalim is a women’s Easter dance still performed and sung by refugees and their descendants from the area of Gelveri in north-west Cappadocia, most of whom are now settled in Nea Karvali, Kavala. It is danced after the Agape service (part of the vespers) on Easter Sunday and up until Ascension Day, accompanied only by daïredes (a type of tambourine) and the song of the same name. In the past, it was also danced on other occasions, such as on 1 August, “the day of bonfires,” and on Epiphany, “sta Sayia”. In every case, however, it was performed exclusively by women; before taking her place at the head of the circle, the lead dancer first had to obtain her mother’s permission.
Miranda Terzopoulou – Zoe Margari (1998)
Based on a field recording that took place in December 1997, in Nea Karvali, by a team from the Megaron — the Athens Concert Hall Recording Centre.
Singers
