00:00
Πάγω στης Πρού- ωχ, αμάν, γκελ, αμάν–
πάγω στης Προύσας τα βουνά,
βρίσκω βρύσες, κρύα νερά.
Έσκυψα- έσκυψα να πιω λιγάκι,
μού ‘πεσε- μού ‘πεσε το μαντιλάκι.
Με τετρακό- ωχ, αμάν, γκελ, αμάν–
με τετρακόσια δυο φλουριά,
μ’ εξή- μ’ εξήντα δράμια μόσχο,
για να δεις- για να δεις αγάπη πόχω.
Όπου μου το- ωχ, αμάν, γκελ, αμάν–
όπου μου το κεντούσανε
και μου το τραγουδούσανε
τρί’ απά- τρί’ απάρθενα* κοράσια,
σαν του Μάη- σαν του Μάη τα κεράσια.
Μαντίλι μου- ωχ, αμάν, γκελ, αμάν–
μαντίλι μου μεταξωτό
και χρυ- και χρυσοκεντημένο
μια χαρά, μια χαρά ήταν το καημένο.
* Απάρθενα: αειπάρθενα, αγνά, αμόλυντα.
Τραγούδι με ομοιοκατάληκτα οκτασύλλαβα τετράστιχα, στα βήματα του τοπικού σινασίτικου κλειστού χορού, που τραγουδιέται και χορεύεται από γυναίκες χωρίς τη συνοδεία οργάνων.
Το κείμενο του τραγουδιού πιθανότατα είναι εισαγμένο από τους ξενιτεμένους Σινασίτες στην Κωνσταντινούπολη, όπου υπήρχε μια πλούσια και πολυπληθής παροικία τους ήδη από τα μέσα του 18ου αι. Το θέμα είναι πολύ γνωστό και διαδεδομένο, με άφθονες παραλλαγές, από την Πόλη ως το Καστελόριζο. Θεωρείται μεγάλο κακό η απώλεια του χρυσοκέντητου μαντιλιού (είδος τσεβρέ), που είναι δείγμα εξαιρετικής δεξιοτεχνίας και κυρίως σύμβολο φλογερού έρωτος, το σημάδι της αγάπης, παρόμοιο με δαχτυλίδι αρραβώνα. Ο απολέσας, σε άλλες παραλλαγές, συνήθως προσφέρει ως χάρισμα το μεγάλο χρηματικό ποσό που περιείχε το πολύτιμο μαντίλι του, αρκεί να το ξαναποκτήσει, γιατί έτσι, συνεκδοχικά, θα ξανακερδίσει και την καλή του (βλ. π.χ. το σμυρναίικο τραγούδι Ήχασα μαντίλι μ’ εκατό φλουριά).
Θοδωρής Κοντάρας (2022)
Ζωντανή ηχογράφηση από τη συναυλία Μικρασιάτικα τραγούδια με τη Δόμνα Σαμίου, που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στις 8/53/2005.
Το κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου το 1982 από την Ελένη Λαζοπούλου-Στρατουδάκη, 75 χρονών, και τη Βασιλική Πεπέ, 70 χρονών, πρόσφυγες από τη Σινασό Καππαδοκίας.
© Αρχείο Δόμνας Σαμίου
Τραγούδι
Κλαρίνο
Βιολί
Κανονάκι
Λάφτα
Ούτι
Κουτάλια
Πληροφορητές
