00:00
Χορός του Πάσχα
Βάι, καλενίν μπασιντά ιμ, Λέιλαλιμ* γιαρ γιαρ, Λέιλαλιμ, Λέιλαλιμ
Ον ικί γιασιντά ιμ, εφέντιμ αμάν, αμάν.
Ον ικί γιαστάν μπερί, κιζλαρίν πεσιντέ ιμ.
Βάι, καλεντέ καβούν γιρλέρ, μπίζ ντε βάρσακ νε ντιρλέρ.
Οτουρσάκ μπίζ ντε γισέκ, σου σουνού σεβμίς ντιρλέρ.
Βάι, καλενίν αρντί μποστάν, γικιλσίν Αραμπιστάν.
[Αραμπιστάν κιζλαρί, νε ντον γκιέρ νε φιστάν.
Καλέ καλεέ μπακάρ, αρασιντά τσάι ακάρ.
Καλεντέν ινίορντουμ, τσαρκ γκιμπί ντονίορντουμ.
Μπιρ οτ ολντούμ μπιρ κιμπρίτ, ουφλούρσεν γιανίορντουμ.
Καλενίν μπεντενλερί, τσεβίριν γκιντενλερί.
Βούρουν, βούρουν, ολντούρουν, γιαρί τέρκ εντενλερί.]
Οι στίχοι στα Τουρκικά
Vay, kalenin başındayım, Leylalım, yar yar, Leylalım, Leylalım
on iki yaşındayım, efendim aman, aman
On iki yaştan beri, kızların peşindeyim.
Vay, kalede kavun yirler, biz de varsak ne dirler.
Otursak biz de yisek, şu şunu sevmiş dirler.
Vay, kalenin ardı bostan – yıkılsın Arabistan.
[Arabistan kızları, ne don giyer, ne fistan.
Kale kaleye bakar, arasında çay akar.
Kaleden iniyordum, çark gibi dönüyordum.
Bir ot oldum, bir kibrit, üflürsen yanıyordum.
Kalenin bedenleri, çevirin gidenleri.
Vurun, vurun, öldürün, yari terk edenleri.]
Απόδοση στα Ελληνικά
Βάι, βρίσκομαι στην κορφή του κάστρου, Λέιλαλι μου, γιαρ γιαρ
Είμαι δώδεκα χρονών, αφέντη μου αμάν, αμάν.
Από δώδεκα χρονών, κυνηγάω τα κορίτσια.
Στο κάστρο τρώνε πεπόνια, αν πήγαινα κι εγώ, τί θα ’λεγαν.
Αν καθόμουνα κι εγώ να φάω, θα λέγανε ότι την αγαπώ.
Πίσω απ’ το κάστρο είναι ένα μποστάνι – ας γκρεμιστεί η Αραβία.
[Τα κορίτσια της Αραβίας, ούτε βράκα φορούν ούτε φουστάνι.
Κάστρο με κάστρο απέναντι κι ανάμεσά τους τρέχει ρυάκι.
Κατέβαινα απ’ το κάστρο, κατρακυλούσα σαν τσέρκι.
Έγινα χόρτο, έγινα σπίρτο, αν με φυσούσες, θα ’παιρνα φωτιά.
Τείχη του κάστρου, γυρίστε πίσω αυτούς που φεύγουν.
Χτυπήστε, χτυπήστε, σκοτώστε αυτούς που εγκαταλείπουν την αγάπη τους.]
*Λέιλαλιμ: Ο κ. Καπλάνης Ιωσηφίδης της Στέγης Πολιτισμού Νέας Καρβάλης το μεταφράζει ως «μενεξεδένια μου» από το leylâk (μενεξές). Η Μάνια Σεφεριάδη σημειώνει επιπλέον ότι ενδέχεται να έχει σχέση με την ρίζα leylâ (βαθιά, πολύ σκοτεινή νύχτα) και ίσως με την Λεϊλά του έπους Η Λεϊλά και ο Μετζνούν (Leylâ ile Mecnun) του Οθωμανού ποιητή Fuzulî (1494 – 1556).
Η μελέτη και κάθε είδους έκδοση των τραγουδιών της Καππαδοκίας είναι πολύ περιορισμένη. Αυτό ισχύει περισσότερο, για ευνόητους λόγους, όσον αφορά τα τραγούδια των τουρκόφωνων χριστιανικών πληθυσμών. Αγνοούμε έτσι πολλά, σχετικά με την καταγωγή, το νόημα, τη λειτουργία τους, τις επιδράσεις που δέχτηκαν και άσκησαν με τη σειρά τους. Όμως τόσο η μορφή όσο και το περιεχόμενο των καππαδοκικών τραγουδιών, ελληνόφωνων και τουρκόφωνων, μαρτυρούν τη συνύπαρξη διαφόρων λαών και διαφορετικών πολιτισμών στην περιοχή αυτή με την πολυτάραχη ιστορική διαδρομή.
Το Λέιλαλιμ είναι ένας γυναικείος χορός του Πάσχα, που χορεύεται και τραγουδιέται ακόμη από τους πρόσφυγες της περιφέρειας Γκέλβερι της βορειοδυτικής Καππαδοκίας, εγκαταστημένους σήμερα κυρίως στη Νέα Καρβάλη Καβάλας. Τον χόρευαν μετά τη λειτουργία της Αγάπης μέχρι και της Αναλήψεως. Συνοδευόταν μόνο από νταϊρέδες και από το ομώνυμο τραγούδι. Παλαιότερα τον χόρευαν και σε άλλες περιστάσεις, όπως την 1η Αυγούστου, «ημέρα με τις φωτιές», ή των Θεοφανείων, «στα Σάγια». Σε όλες όμως τις περιπτώσεις παρέμενε αυστηρά γυναικείος, και η πρώτη του χορού έπρεπε, πριν οδηγήσει τον κύκλο, να «πάρει δικαίωμα» από τη μητέρα της. Μιράντα Τερζοπούλου – Ζωή Μάργαρη (1998)
Ηχογραφήθηκε τον Δεκέμβριο του 1997 στη Νέα Καρβάλη από εξωτερικό συνεργείο του Ηχογραφικού Κέντρου του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών.
Τραγούδι
