Λάμπρος Παπαθανασίου

(1934–2014) | Γεννήθηκε στο Δίστομο Βοιωτίας, σε φτωχή αγροτική οικογένεια, και σε ηλικία 10 ετών έζησε από κοντά τη σφαγή του Διστόμου από τους Γερμανούς ναζί. Το 1954 συνάντησε τον Γιώργο Παπασιδέρη και ηχογράφησε τα πρώτα του τραγούδια, με συνοδεία κλαρίνου και λαούτου. Το 1955 ακολούθησε ακόμη ένας δίσκος 78 στροφών, συνεχίζοντας την παρουσία του στη δισκογραφία του δημοτικού τραγουδιού.

Τη δεκαετία του ’60 ηχογράφησε σειρά δίσκων 45 στροφών, αποτελώντας βασική αντρική φωνή του στεριανού δημοτικού τραγουδιού στην εταιρία Fidelity, σε επιμέλεια Δόμνας Σαμίου. Αργότερα συμμετείχε στις ραδιοφωνικές της εκπομπές «Από παντού της ελληνικής γης» την περίοδο 1982–83 στο Β’ πρόγραμμα της ΕΡΑ. Συνεργάστηκε με κορυφαίους οργανοπαίκτες στο κλαρίνο, ενώ σε αρκετές ηχογραφήσεις χρησιμοποίησε το παραδοσιακό σχήμα με πίπιζα και νταούλι, διασώζοντας τον παλαιό ηχητικό χαρακτήρα του είδους. Την ίδια περίοδο πραγματοποίησε και ηχογραφήσεις σε πιο απρόσμενο ρεπερτόριο, με τραγούδια του Μπαγιαντέρα, που συνέδεαν τον δημοτικό κόσμο με το λαϊκό ύφος.

Εμφανίστηκε σε μουσικές εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, συμμετείχε σε τηλεοπτικές εκπομπές και έλαβε μέρος σε κάποιες από τις τελευταίες βουκολικές ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου. Στα επόμενα χρόνια προτίμησε μια πιο ήρεμη, «ερασιτεχνική» σχέση με το τραγούδι και ασχολήθηκε παράλληλα με επαγγελματικές δραστηριότητες, διατηρώντας ταβέρνα στην Παλατιανή και ζώντας με την οικογένειά του μεταξύ Παλατιανής, Μεγάρων και Σαλαμίνας.

Έφυγε από τη ζωή στις 19 Φεβρουαρίου 2014, σε ηλικία 80 ετών.


Στο αρχείο του Συλλόγου υπάρχει ηχογράφηση του τραγουδιού του Μακρυγιάννη Ο ήλιος εβασίλεψε, με τον Λάμπρο Παπαθανασίου στο τραγούδι και τον Πέτρο Αθανασόπουλο-Καλύβα στον ταμπουρά, από την επετειακή εκπομπή της ΕΡΤ «Μουσική Μνήμη του ’21», στις 25 Μαρτίου 1976, σε επιμέλεια και παρουσίαση Δόμνας Σαμίου.

Ο ίδιος ο Μακρυγιάννης διηγείται στα απομνημονεύματά του ότι τον Σεπτέμβριο του 1826, όταν μαζί με τον Γκούρα ήταν πολιορκημένοι στην Ακρόπολη από τους Τούρκους, κάλεσε σε δείπνο τον Γκούρα και δυο άλλους οπλαρχηγούς στον Σερπεντζέ και τους τραγούδησε ένα δικό του τραγούδι:


00:00

Ο ήλιος εβασίλεψε

Λάμπρος Παπαθανασίου (τραγούδι), Πέτρος Αθανασόπουλος-Καλύβας (ταμπουράς). ΕΡΤ, 1976

© Ελληνική Ραδιοφωνία Τηλεόραση


Ο ήλιος εβασίλεψε και το φεγγάρι εχάθη,
κι ο λαμπερός ο Αυγερινός που πάει κοντά την Πούλια,
τα τέσσερα, κουβέντιαζαν και κρυφοκουβεντιάζουν.
Γυρίζει ο ήλιος και τους λέει, γυρίζει και τους κρένει:
Εψές όπου βασίλεψα πίσου από μια ραχούλα,
άκ’σα γυναίκεια κλάματα κι αντρών τα μοιργιολόγια,
γι’ αυτά τα ’ρωικά κορμιά στον κάμπο ξαπλωμένα
και μες στο αίμα το πολύ είν’ όλα βουτημένα.
Για την πατρίδα πήγανε στον Άδη τα καημένα.

«Τότε έκατζε ο Γκούρας και οι άλλοι και φάγαμεν ψωμί, τραγουδήσαμεν κ’ εγλεντήσαμεν. Με περικάλεσε ο Γκούρας κι’ ο Παπακώστας να τραγουδήσω ότ’ είχαμεν τόσον καιρόνο που δεν είχαμεν τραγουδήση — τόσον καιρόν, οπού μας έβαλαν οι ’διοτελείς και ’γγιχτήκαμεν διά να κάνουν τους κακούς τους σκοπούς. Τραγουδούσα καλά. Τότε λέγω ένα τραγούδι:
Ο μαύρος ο Γκούρας αναστέναξε και μου λέγει: “Αδελφέ Μακρυγιάννη, σε καλό να το κάμη ο Θεός, άλλη φορά δεν τραγούδησες τόσο παραπονεμένα. Αυτό το τραγούδι σε καλό να μας βγεί”. “Είχα κέφι”, του είπα, “οπού δεν τραγουδήσαμεν τόσον καιρόν”. Ότι εις τα ’ρδιά πάντοτες γλεντούσαμεν». (Στρατηγού Μακρυγιάννη Απομνημονεύματα)
 

Τραγούδια

Δίσκοι

Τραγούδια που κυκλοφόρησαν σε δίσκους 45 στροφών, την περίοδο 1959-1969, σε μουσική επιμέλεια Δόμνας Σαμίου.
Επανέκδοση 127 παραδοσιακών τραγουδιών από όλη την Ελλάδα που πρωτοκυκλοφόρησαν σε δίσκους 45 στροφών την περίοδο 1959 – 1969. Η επιμέλεια των τραγουδιών έγινε από τη Δόμνα Σαμίου και ο Γιώργος Τσάμπρας επιμελήθηκε την έκδοση.