00:00
Χήραν παιδίν εγέννησε και λεν τονε Πορφύλη.
Στα σίδερα το γέννησεν, στη φυλακή το θρέβει,
χρονιάρης πιάνει το σπαθί στα δύο το κοντάρι,
στα τρία και στα τέσσερα, πηνεύ’1 καβαλικεύει.
Πήνευσε, καβαλίκευσε, ’κατό δρόμους πηγαίνει
κι ως τ’ άκουσε κι ο βασιλιός πολύ τον εβαριώθη.2
– Ας σωρευτεί τ’ αλλάγι3 μου κι όλο προαλλαγιά μου
όποιος τρώει το (γ)έμα μου4 στον Πορφυλή να πάει.
Ως τ’ άκουσε κι ο Πορφυλής αρνιοβοσκός και βγήκε.
Βόσκει τα παραβόσκει τα, ’κατό δρόμους τα βγάζει.
Φανήκανε Σαρακηνοί σαν τ’ άστρα, σαν τα φύλλα.
Τ’ άστρα έχουνε μέτρωση, τα φύλλα έχουν ψήφους5
ετούτα μέτρος δεν έχουν και ψήφους κι εν ψηφιένται.
– Να μη σε πούμε αρνιοβοσκός, εδώ Πορφύλην είδετ’;
– Εδώ Πορφύλ’ πολλά είναι, το ποιο Πορφύλ’ γυρεύετ’;
– Εκειό της χήρας τον υγιό, της ερημιάς το ’γγόνι.
– Χήρας υγιός εγώ είμαι, της ερημιάς το ’γγόνι.
1πηνεύ’: πηδάει
2εβαριώθη: του φάνηκε βαρύ, του κακοφάνηκε
3αλλάγι: τμήμα στρατού στην υπηρεσία του βασιλιά, η βασιλική σωματοφυλακή
4όποιος τρώει το (γ)έμα μου: όποιος μοιράζεται το τραπέζι μου
5τα άστρα μετριούνται, τα φύλλα λογαριάζονται. «Ψήφος» με την αρχαία σημασία: πετραδάκι που το χρησιμοποιούσαν για την αρίθμηση, μετρητής• ψήφοις λογίζεσθαι = υπολογίζω χρησιμοποιώντας πετραδάκια
Η ιστορία του γιου της χήρας πιθανότατα αναφέρεται σε εκείνη του Κωνσταντίνου Δούκα, ανώτερου αξιωματικού του αυτοκρατορικού στρατού που σκοτώθηκε το 913 μετά από τη συμμετοχή του σε ίντριγκες του παλατιού για την ανατροπή του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ’ του Πορφυρογέννητου. Η μελωδική γραμμή του τραγουδιού, που είναι αναμφισβήτητα ένα από τα παλαιότερα στον κύκλο των Ακριτικών, φέρει τη σφραγίδα της περιοχής καταγωγής του, την Καππαδοκία, όπου τα παραδοσιακά τραγούδια θυμίζουν θρησκευτική Βυζαντινή μουσική. Η εντύπωση επιτείνεται και από το γεγονός ότι ο τραγουδιστής, ο Δημήτρης Θεοφανίδης, ο οποίος προέρχεται από την Καππαδοκία, χρησιμοποιεί μια φωνητική τεχνική παρόμοια με εκείνη των πρωτοψαλτών. Άρης Φακίνος (1982)
Ηχογραφήθηκε σε στούντιο το 1982.
Τραγούδι
