Στέφανος Βαρτάνης

(1922–1988) | Γεννήθηκε στη Σμύρνη και, μετά τον ξεριζωμό του μικρασιατικού Ελληνισμού, εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στον Πειραιά και αργότερα στο Μενίδι. Μεγάλωσε σε περιβάλλον όπου η μουσική ήταν παρούσα, καθώς ο πατέρας του έπαιζε και κατασκεύαζε ούτια, επηρεάζοντάς τον βαθιά με τα σμυρνέικα ακούσματα.

Σπούδασε βιολί και από νωρίς ανέπτυξε ύφος επηρεασμένο από τη μικρασιατική και τη βυζαντινή μουσική παράδοση. Κατά την Κατοχή εργάστηκε ως μουσικός στα καμπαρέ του Πειραιά, ενώ στη συνέχεια εξελίχθηκε σε σημαντικό λαϊκό βιολιστή, συνθέτη και δημιουργό του ρεμπέτικου και του λαϊκού τραγουδιού.

Συνεργάστηκε με εξέχουσες μορφές της ελληνικής παραδοσιακής μουσικής, όπως ο Σίμων Καράς και η Δόμνα Σαμίου, με την οποία συμμετείχε σε συναυλίες και εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Η δισκογραφική του πορεία περιλάμβανε προσωπικούς δίσκους και συμμετοχές σε πληθώρα δίσκων καταξιωμένων καλλιτεχνών.

Πέθανε στην Αθήνα το 1988, αφήνοντας πίσω του σημαντική παρακαταθήκη στη λαϊκή και μικρασιατική μουσική παράδοση.

Στο αρχείο της Δόμνας Σαμίου υπάρχει μια προσωπική αφήγηση του Στέφανου Βαρτάνη, η οποία καταγράφηκε το 1978. Την απομαγνητοφωνημένη συνομιλία μπορείτε να διαβάσετε στη σελίδα Στέφανος Βαρτάνης: προσωπική αφήγηση, ενώ εκτενή αποσπάσματά της είναι διαθέσιμα για ακρόαση παρακάτω.

00:00

Στέφανος Βαρτάνης

Αφήγηση στη Δόμνα Σαμίου. Αθήνα, 1978

© Αρχείο Δόμνας Σαμίου

Πηγή: Αρχείο Δόμνας Σαμίου

Τραγούδια

Βλέπω καράβια κι έρχονται
  • ΤραγούδιΘεσσαλίαΜαγνησία, Κεραμίδι Εθνικοί θρύλοι και θρήνοι, Ιστορικό

Ανάμεσα τρεις θάλασσες

  • Ανάμεσα τρεις θάλασσες καράβι κινδυνεύει. Με τα ’ργανα κινδύνευε, με τον αέρα σειώνταν. Ιστορικός θρύλος για το χτίσιμο της Αγια-Σοφιάς από το Κεραμίδι Μαγνησίας με τη Δόμνα Σαμίου. Ηχογραφήθηκε το 1980.
Ξενιτεμένο μου πουλί
  • ΤραγούδιΠελοπόννησοςΤης αγάπης, Του γάμουΠατινάδα

Ας πα να δουν τα μάτια μου

  • Ας πα να δουν τα μάτια μου πώς τα περνά η η αγάπη μου, μήν’ ηύρ’ αλλού κι αγάπησε και μένα μ’ απαράτησε. Καλαματιανός Πελοποννήσου με τη Δόμνα Σαμίου. Ηχογραφήθηκε το 1979.
Ξενιτεμένο μου πουλί
  • ΤραγούδιΉπειροςΤης αγάπης

Βασιλικός θα γίνω

  • Βασιλικός θα γίνω στο παραθύρι σου, κι ανύπαντρος θα μείνω για το χατίρι σου. Χορευτικό τραγούδι από το Πωγώνι Ηπείρου με τη Δόμνα Σαμίου. Ηχογραφήθηκε το 1979.
Βλέπω καράβια κι έρχονται
  • ΤραγούδιΣποράδεςΣκιάθοςΤης αγάπης

Βλέπω καράβια κι έρχονται

  • Βλέπω καράβια κι έρχονται, ωραία που μου φαίνονται, καραβάκια π’ αρμενίζουν, την καρδούλα μου ραγίζουν. Χορευτικό τραγούδι από τη Σκιάθο με τη Δόμνα Σαμίου. Ηχογραφήθηκε το 1980.
Βλέπω καράβια κι έρχονται
  • ΤραγούδιΣτερεά ΕλλάδαΠαραλογή

Εγώ ’μαι ’νους ψαρά παιδί

  • Εγώ ’μαι ’νους ψαρά παιδί, έχω και χήρα μάνα, που πήγε και με ρόγιασε σε μια κυρά μεγάλη. Παραλογή. Συρτός από τη Στερεά Ελλάδα με τον Γιώργο Μπαγιώκη. Ηχογραφήθηκε το 1980.
Βλέπω καράβια κι έρχονται
  • ΤραγούδιΔωδεκάνησαΚαστελλόριζοΤης αγάπης

Έφκε με το μαντίλι μου

  • Έφκε με το μαντίλι μου, καμμόν πο ’χουν τα χείλη μου. Χορευτικό τραγούδι από το Καστελλόριζο. Ηχογραφήθηκε το 1980.
Ξενιτεμένο μου πουλί
  • ΤραγούδιΣτερεά ΕλλάδαΕύβοιαΕργατικό, Σκωπτικό, Της θάλασσας και των ναυτικώνΔίστιχα

Η τράτα μας η κουρελού

  • Η τράτα μας η κουρελού, η χιλιομπαλωμένη, όλο τηνε μπαλώναμε κι όλο ήταν ξεσκισμένη. Σκωπτικό ψαράδικο τραγούδι από την περιοχή της Καρυστίας, στη Νότια Εύβοια με τη Δόμνα Σαμίου. Ηχογραφήθηκε το 1979.
Βλέπω καράβια κι έρχονται
  • ΤραγούδιΜικρά Ασία (Δυτικά παράλια)Ερυθραία, ΤσεσμέςΚάλαντα Πρωτοχρονιάς, ΛατρευτικόΑγερμικό

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς (Μικράς Ασίας)

  • Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά, κι αρχή καλός μας χρόνος και κει που βγήκε ο Χριστός, τριώ χρονώ παιδάκι, όλο τον κόσμο γύρισε σαν το καλογεράκι. Με την Παιδική Χορωδία του Γυμνασίου «Εστίας Νέας Σμύρνης». Ηχογραφήθηκε το 1980. 
Ξενιτεμένο μου πουλί
  • ΤραγούδιΜικρά Ασία (Δυτικά παράλια)ΣμύρνηΤης αγάπηςΔίστιχα

Καλέ δε με λυπάσαι

(Σμυρναίικος μπάλος)

  • Καλέ δε με λυπάσαι, δε μ’ ασπλαχνίζεσαι, που χάνομαι για σένα και συ στολίζεσαι. Σμυρναίικος μπάλος με τη Δόμνα Σαμίου (τραγούδι) και τον Στέφανο Βαρτάνη (βιολί). Ηχογραφήθηκε το 1979.
Βλέπω καράβια κι έρχονται
  • ΤραγούδιΘράκηΈβρος, ΣουφλίΤης αγάπης, Της άνοιξηςΔίστιχα

Λεν ήρθι Μάης κι Άνοιξη

  • Λεν ήρθι Μάης κι Άνοιξη, ήρθι το καλουκαίρι, π’ ανθίζουν τα τραντάφυλλα τα μοσχομυρισμένα. Χορευτικό τραγούδι από το Σουφλί του Έβρου, με την Παιδική Χορωδία του Γυμνασίου «Εστίας Νέας Σμύρνης». Ηχογραφήθηκε το 1980.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Δίσκοι

Μουσική από την Ελλάδα: Δόμνα Σαμίου
  • ΔίσκοςCD2018Caprice

Μουσική από την Ελλάδα: Δόμνα Σαμίου

Εμπλουτισμένη επανέκδοση του LP "Ξενιτεμένο μου πουλί" που κυκλοφόρησε στη Σουηδία το 1980 από την Caprice Records. Περιέχει 9 επιπλέον τραγούδια από τη δισκοθήκη και το αρχείο του Συλλόγου και αναλυτικά σχόλια για την ελληνική παραδοσιακή μουσική και τη Δόμνα Σαμίου.
Ξενιτεμένο μου πουλί
  • ΔίσκοςLP1980Caprice

Ξενιτεμένο μου πουλί

Πρώτη παραγωγή του Ιδρύματος Συναυλιών Rikskonserter με καλλιτέχνες που δεν ήσαν Σουηδοί. Διαλέχτηκε η Δόμνα Σαμίου για την πολύτιμη προσφορά της στο χώρο της ελληνικής δημοτικής μουσικής.
Βλέπω καράβια κι έρχονται
  • ΔίσκοςLP1980Zodiac

Περπερούνα

Η πρώτη επικοινωνία της Δόμνας με τα παιδιά, πραγματοποίηση της παλιάς της επιθυμίας να φτάσουν τα δημοτικά τραγούδια στ’ αυτιά των παιδιών -της πόλης κυρίως. Δεκαέξι παραδοσιακά τραγούδια με εύκολες μελωδίες, χαρούμενους ρυθμούς και ωραίους στίχους. Ορισμένα, όπως η «Περπερούνα», το «Χελιδόνισμα» ή τα «Κάλαντα» είναι ούτως ή άλλως τραγούδια […]
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Συναυλίες

Με τον Ευγένιο Σπαθάρη σε παραστάσεις καραγκιόζη
  • Συναυλία
  • 1978-1997

Με τον Ευγένιο Σπαθάρη σε παραστάσεις καραγκιόζη

Παραστάσεις με τον θρυλικό καραγκιοζοπαίκτη Ευγένιο Σπαθάρη. Από τους πεζοδρόμους του Μαρουσιού, το Άνω Καλαμάκι και το θέατρο Αβέρωφ έως τη Στοκχόλμη και το Βερολίνο. Με ρεπερτόριο: «Ο γάμος του μπάρμπα-Γιώργου», «Η σούβλισις του Aθανασίου Διάκου» κ.ά.
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ