00:00
Κεντρική σελίδα / Το έργο της / Κατάλογος τραγουδιών / Το μοιρολόι της Παναγιάς (Pεΐς Ντερέ)
…
– Άι-άι μου Γιάννη Πρόδρομε και βαφτιστή του γιου μου,
πού εί- πού είναι ’με ο γιούκας μου και ’σέ ο δάσκαλός σου.
– Δεν έ- δεν έχω στόμα να στα πω, γλώσσα να στα μιλήσω
κι ούτ’ η- κι ούτ’ η καρδιά μου τα βαστά να σου τα μολοήσω.
…
Το ευρύτατα διαδεδομένο σ’ όλο τον ελληνικό χώρο Μοιρολόι ή Καταλόι της Παναγιάς είναι ένα μεσαιωνικό μακροσκελές ομοιοκατάληκτο στιχούργημα λόγιας προέλευσης, αλλά εντυπωσιακά πλατιάς λαϊκής αποδοχής. Επηρεασμένο από τις σχετικές περικοπές των Ευαγγελίων και την υμνογραφία της εκκλησίας αποτελεί έναν ανθρωποκεντρικό αφηγηματικό θρήνο για τη μαρτυρική πορεία του Χριστού προς τον σταυρικό θάνατό του, ιδωμένη μέσα από τα μάτια και τα συναισθήματα της τραγικής του μάνας. Τραγουδισμένο από τις γυναίκες γύρω από τον «τάφο» τον Χριστού, κατά το ήθος και το ύφος των οικείων τους κοσμικών μοιρολογιών, εκφράζει τη συμπόνια, την ταύτισή τους με τη μητρική, ανθρώπινη πλευρά της Παναγιάς. Ωστόσο ο τρόπος της τελετουργικής του επιτέλεσης αποκαλύπτει τις προχριστιανικές ρίζες του εθίμου.
Αν και υπάρχουν κατά τόπους διαφορές σε επί μέρους στοιχεία του τραγουδιού ή στη μελωδική του εκφορά, η δομή και η φόρμα του Μοιρολογιού καθώς και η λειτουργία του παρουσιάζουν εντυπωσιακές ομοιότητες από την Κάτω Ιταλία μέχρι τον Πόντο και την Κύπρο. Η συνέχεια της αφηγηματικής ροής, όπως προκύπτει μέσα από την αλληλοδιαδοχή των αποσπασμάτων διαφορετικής προέλευσης που αποτολμήσαμε, το κάνει εμφανές. Μιράντα Τερζοπούλου (1998)
Την ηχογράφηση πραγματοποίησε η Δόμνα Σαμίου στα πλαίσια των καταγραφών της, στον Άγιο Δημήτριο Λήμνου, το 1973.
Τα Τραγούδια και οι Τόποι τους – Η Χερσόνησος της Ερυθραίας. Περιήγηση πάνω σε έναν διαδραστικό χάρτη με οδηγό το Αρχείο Δόμνας Σαμίου. Τραγούδια, πληροφορίες, μαρτυρίες και φωτογραφίες από τις κωμοπόλεις, τα χωριά και τους οικισμούς όπου ζούσαν Ρωμιοί έως το 1922. Ξεκινήστε την περιήγηση
Τραγούδι