00:00
Πραματε- πραματευτής κατέβαινε,
πραματευτής κατέβαινε της Βουργαριάς τα μέρη.
Σέρνει μου- σέρνει μουλάρια δώδεκα,
σέρνει μουλάρια δώδεκα και μούλες δεκαπέντε.
Εκεί που πάει και τραγουδάει, εκεί που πάει και λέει:
– Κρίμα σε τούτα τα βουνά και κλέφτες να μην έχουν.
Κι ευτύς παρουσιάστηκαν τρεις κλέφτες εμπροστά του·
κι αρχίσαν ξεφορτώματα και τα σκοινιά να κόβουν.
– Αφήστε, βρε καλά παιδιά, και τα σκοινιά μη κόβ’τε·
βαρέθηκα, μπιζέρισα να δένω, να φορτώνω.
Ένας του χτύπα με σπαθί κι ο άλλος με κοντάρι·
κι ο τρίτος τ’ αδερφάκι του τον χτύπα στο κεφάλι.
Μια μαχαιριά τον έσυρε κι ύστερα τον ρωτάει:
– Νέε, και πού ’ν’ τα μέρη σου, ’πό πού ’ν’ τα γονικά σου;
– Η μάνα μ’ απ’ την Ανατολή κι ο κύρης μ’ απ’ τη Δύση,
είχα κι ένα καλό αδερφό στους κλέφτες καπετάνιος.
Στην αγκαλιά τ’ τον άρπαξε και στον γιατρό τον πάει.
– Γιατρέ μ’, πολλούς εγιάτρεψες κομμένους και σφαγμένους.
– Πολλούς σφαγμένους γιάτρεψα, πολλούς μαχαιρωμένους·
αυτή ’ναι αδερφομαχαιριά και γιατρεμό δεν έχει.
Ευρύτατα γνωστό τραγούδι σ’ όλο τον ελληνικό χώρο. Το γεγονός ότι διασώθηκε ακόμη κι ανάμεσα στους ελληνόφωνους της Κορσικής οδήγησε τον S. Βaud-Βovy στο συμπέρασμα ότι το τραγούδι είναι προγενέστερο του 1675, όταν Μανιάτες από την Πελοπόννησο μετανάστευσαν εκεί. Ο Ν. Γ. Πολίτης έκανε την υπόθεση ότι αρχικά οι συγκρουόμενοι αδελφοί ήταν πολεμιστές και ότι πιθανά το τραγούδι ανήκει στον λεγόμενο «ακριτικό κύκλο».
Το παλαιότατο θέμα των αδελφιών ή συζύγων που συναντιώνται και δεν αναγνωρίζονται, με τραγικές ή παραλίγο τραγικές συνέπειες, βρίσκουμε συχνά σε παραμύθια και τραγούδια. Όταν πρόκειται για άντρες, ο φόνος του ενός ή ο αλληλοσκοτωμός τους είναι η μοιραία έκβαση. Όταν τα αδέλφια είναι διαφορετικού φύλου, απειλούνται από τον κίνδυνο να πραγματοποιήσουν έναν ανόσιο γάμο, που συνήθως αποφεύγεται μέσω αναγνώρισης την τελευταία στιγμή [βλ. επίσης τα τραγούδια Τρι άρχοντες καθόντανε, Ένας κοντός κοντούτσικος (Μελί Μικράς Ασίας), Ένας κοντός κοντούτσικος (Σκιάθος)]. Η έκφραση ενός τέτοιου διαχρονικού συλλογικού φόβου, πέρα από όλα τα άλλα, δείχνει να απηχεί την κοινωνική ρευστότητα, άρα και την αγωνία των ομάδων που έπλασαν τα τραγούδια μπροστά στον κίνδυνο διάλυσης των οικογενειακών και κοινοτικών δεσμών, με συνέπεια την αποξένωση των μελών τους, εξαιτίας των πολέμων, των επιδρομών, των αιχμαλωσιών, των βίαιων επιστρατεύσεων, του ξενιτεμού, κτλ.
Μιράντα Τερζοπούλου (2008)
Ζωντανή ηχογράφηση από τη συναυλία Η γνωστή και η άγνωστη Δόμνα, που πραγματοποιήθηκε στις 29/10/1998,
στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η Δόμνα Σαμίου έμαθε το τραγούδι τη δεκαετία του ’60, από τον Χιώτη ψάλτη Ζαχαρία Μικέδη.
Δείτε το τραγούδι σε άλλη εκτέλεση με τη Δόμνα Σαμίου
Τραγούδι
Βιολί
Κανονάκι
Τοξωτός ταμπουράς
Λάφτα
Λαούτο
Μπεϊντίρ
