00:00
Κοράσιν ετραγούδαγε σ’ ένα ψηλό παλάτι
κι επήρ’ αγέρας τη φωνή στα πέλαγα την πάει.
Κι όσα καράβια τ’ άκουσαν όλα πανιά εμαϊνάραν.
[Κι ένα καράβι της φιλιάς, καημένο της αγάπης,
ούτε μαϊνάρει τα πανιά ούτε τα παίρνει κάτου,
τα μπάσο μούδο τα ’ριξε1 και στη φωνή πηγαίνει.]
«Κόρη μ’, άλλαξε τον σκοπό [και πες άλλο τραγούδι».]
«Και πώς ν’ αλλάξω τον σκοπό, να πω άλλο τραγούδι;
Εγώ κι αν ετραγούδησα για μοιρολόι το ’πα:
έχω άντρα στην ξενιτιά, [έχω αδελφό στα ξένα.
Κι ο άντρας μ’ βαριαρρώστησε και γιατρικά γυρεύει,
θέλει νερό απ’ τον τόπο του και μήλ’ απ’ τη μηλιά του,
σταφύλι από το κλήμα του οπο’ ’χει στην αυλή του.
Όσο να πάγω για νερό να φέρω και το μήλο,
ο άντρας μου ξαρρώστησε κι άλλη αγάπη πήρε.
Κάνω να τον καταραστώ και πάλι τον λυπούμαι.
Από ψηλά να γκρεμιστεί στα χαμηλά να πέσει
κι η γης ξουράφια να γενεί και να τον πετσοκόψει.
Κι εγώ διαβάτης να γενώ κι από ’κει να περάσω.
Καλώς τα κάνετε, γιατροί, καλώς τα πολεμάτε,
’κονίστε τα μαχαίρια σας, κόφτε και μη λυπάστε.
Έχω πανί στον αργαλειό σαράντα πέντε πήχες,
τις δέκα τ’ς έχω για ξαντό, τις δέκα για φιτίλι
και τ’ς άλλες τ’ς αποδέλοιπες να δένει τις γιαράδες».2]
1τα μπάσο μούδο τα ‘ριξε: τα έδεσε χαμηλότερα
2γιαράδες: πληγές
Μια μεγάλη ομάδα μακρόσυρτων τραγουδιών αφηγούνται ιστορίες για κοπέλες που προδόθηκαν από τον άντρα που αγάπησαν. Άλλες μετρούν τους μήνες ενόσω τα σημάδια της εγκυμοσύνης γίνονται όλο και πιο φανερά, άλλες πεθαίνουν, άλλες –όπως εδώ–, ψάχνοντας το ανέφικτο γιατρικό για να τον θεραπεύσουν, βλέπουν τον αγαπημένο τους να παίρνει άλλη γυναίκα. Το παράπονό τους –μάλλον οικείο ως εμπειρία σε όλα τα ακροατήρια– συγκλονίζει τη φύση: καράβια αλλάζουν ρότα, γεφύρια ραγίζουν, ποτάμια στέκονται, στοιχειά συγκινούνται. Εκείνες, ανήμπορες ν’ αλλάξουν τη μοίρα, καταφεύγουν στο μόνο όπλο που διαθέτουν οι γυναίκες, καθηλωμένες κι αδύναμες: στην κατάρα, την επίκληση δηλαδή της θείας δίκης για τιμωρία της αβάστακτης αδικίας (βλ. και τραγούδι Κόρη ξανθή τραγούδησε).
Μιράντα Τερζοπούλου (2008)
Ηχογραφήθηκε σε στούντιο το 1989 και συμπεριλήφθηκε στον δίσκο Τραγούδια της Ξενιτιάς. Εδώ, έγινε νέα επεξεργασία του ήχου.
Βασισμένο σε καταγραφή του Σίμωνα Καρά που ανήκει στη συλλογή του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής.
H πιο έντονη ανάμνησή μου είναι όταν ετοιμάζαμε τα Τραγούδια της Ξενιτιάς και βγήκε από τον θάλαμο της ηχογράφησης έχοντας τραγουδήσει συγκλονιστικά —μια κι έξω!— το Κοράσιν Ετραγούδαγε, μ’ όλη την ωριμότητα της πολύχρονης πορείας της, κατασταλαγμένη στη φωνή και την ερμηνεία της. Τη θυμάμαι να βγαίνει βουρκωμένη, μας κοίταξε με τον Σωκράτη Σινόπουλο (που τότε, σε ηλικία μόλις 16 χρόνων, πρωτόπαιξε λύρα μαζί της) και μας είπε:
«Μ’ αυτό το τραγούδι θέλω να με θυμάστε!». Μια μοναδική ερμηνεία. Και μια μοναδική παραγωγή.
Λάμπρος Λιάβας (2022)
Δείτε το τραγούδι σε άλλη εκτέλεση με τη Δόμνα Σαμίου
Τα Τραγούδια και οι Τόποι τους – Μικρασιατική Προποντίδα (Α’ μέρος)
Τραγούδια, πληροφορίες, μαρτυρίες και φωτογραφίες από 50 πόλεις και χωριά όπου κάποτε ζούσαν Ρωμιοί.
Περιήγηση πάνω σε έναν διαδραστικό χάρτη στις περιοχές του Μαρμαρά, της Αρτάκης και της Πανόρμου, με οδηγό το Αρχείο Δόμνας Σαμίου.
ΞΕΚΙΝΗΣΤΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ
Τραγούδι
Βιολί
Πολίτικη λύρα
Κανονάκι
Ούτι
