00:00
Αρχήν αρχήν τα κάλαντα κι αρχήν στο χρόνο
Τα πουλιά λαλούν και τα δόντϊα1 κράζουν
Αγιός Βασίλ, καλό ζευγάρι λάμπει2
Καλόν κι ευλογημένον είναι η αφέντη μ’
Είν’ το γυνί του δυνατό, τ’ αλέτιρό3 τ’ καινούργιο
Είν’ το γυνί στο γούρσο4 βουτημένο
Τα ζεβίλια5 στο Παράδεισο κλωνάρι
Είν’ το ζευλοδότα6 τ’ το Μπούρσας7 το μετάξι
Είν’ το δικέντιρ8 το κύπρινο9 καλέμ’
Έσπειρα κοκίν’,10 έσπειρα στην ξερό την πέτρα
Δώκιν Θεός και έγιναν περιθαλάσσι11
Άλλο φάγαν λαγούδια παλληκάρια
Άλλο φάγαν λαγούδια και βερδίκια
Και το ’πόμεν12 έβαλεν χίλια και μίλια
Χίλια μίλια και χίλια χωρίς μέτρος
Γεμίσανε τ’ αμπάρια γέννημα και κιθάρι13
Και το σταύλο φέγγουν κέρατα βόδια
Άι Γιώργ’, άι Γιώργ’, αφέντη μου, τί κοιμάσαι
Άναψε το κερί και κατέβα στο κελάρι
Φώτισε το φανάρι και ο Θεός να σε φωτίσει
Πρόζα: Να ζουν να ζουν κι όπ’ τραγουδούν
κι όπ’ ανακρούνται14
1δόντϊα: χελιδόνια
2λάμπει: λάμνει, οργώνει
3αλέτιρο: αλέτρι
4γούρσο: χρυσό
5ζεβίλια: ξύλα ή σίδερα κρεμασμένα από τον ζυγό του βοδιού, που περιορίζουν τον τράχηλό του
6ζευλοδότα: ζευλοδέτης
7Μπούρσα: Προύσα
8δικέντιρ: βουκέντρα
9κύπρινο: φτιαγμένο στην Κύπρο (δηλ. εξαιρετικό)
10κοκίν: κόκκος, σπειρί
11κοκίν: κόκκος, σπειρί
12το ’πόμεν: αυτό που απόμεινε
13κιθάρι: κριθάρι
14ανακρούνται: ακροώνται
Στη Μαλακοπή το τραγούδι αυτό το ξεχώριζαν από τα κοινά πρωτοχρονιάτικα κάλαντα (Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά), δηλ. αυτά που έψαλαν τα παιδιά έξω από τις πόρτες των σπιτιών της ενορίας τους. Οι παλιοί κάτοικοι της Μαλακοπής θυμούνται να το λέει ο παπα-Κοσμάς την παραμονή του Αγίου Βασιλείου μετά τον Εσπερινό στον νάρθηκα της εκκλησίας.
Μέτρο: Ελεύθερο.
Έκταση: Διάστημα 6ης μεγάλης (ρε-σι).
Κλίμακα: Διατονική του ρε. Κυμαινόμενη 6η βαθμίδα.
Καταγραφή του Συλλόγου Δημοτικών Τραγουδιών (μετέπειτα Μουσικό Λαογραφικό Αρχείο), με επικεφαλής τη Μέλπω Μερλιέ, το 1930.
Τα Τραγούδια και οι Τόποι τους – Ελληνικά Κάλαντα. Πενήντα επτά κάλαντα από τις περιοχές του ελληνισμού πάνω σε έναν διαδραστικό χάρτη. Κάλαντα των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων με οδηγό το Αρχείο της Δόμνας Σαμίου. Ξεκινήστε την περιήγηση
Τραγούδι
Πληροφορητές
