Κάλαντα Πρωτοχρονιάς ⬥ Άγιος Βασίλης έρχεται, Γινάρης ξημερώνει «Βασίλη μ’, πούθεν έρχεσαι κι απούθε κατεβαίνεις»; «Από τη μάνα μ’ έρχομαι και στο σχολειό πηγαίνω να πά’ να μάθω γράμματα, να πω την αλφαβήτα. Και στο ραβδί π’ ακούμπησα, χλωρά χορτάρια βγάζει κι απ’ κάτ’ τα χλωροβλάσταρα, περδίκια φωλιασμένα δεν είν’ [...]
Ο χασάπικος ή κασάπικος χορός λέγεται ότι έχει τις ρίζες του στους χορούς της συντεχνίας των μακελλάρηδων (κρεοπωλών) του Βυζαντίου. Είναι ο πιο χαρακτηριστικός και δημοφιλής χορός των πυκνών ελληνικών πληθυσμών που κατοικούσαν ολόγυρα στην Προποντίδα, αλλά και σε άλλες γειτονικές περιοχές (Ανατ. Θράκη, ΒΔ. Μ. Ασία).
Αρχοντογιός, αρχοντογιός παντρεύεται και παίρνει προσφυγούλα, προσφυγούλα μαυρομάτα μου, και παίρνει προσφυγούλα, προσφυγούλα σε κλαίν’ τα μάτια μου. Η μάνα του σαν τ’ άκουσε τα δέντρα ξεριζώνει. Πιάνει δυο φίδια ζωντανά, τα ξεροτηγανίζει. – Έλα νύφη να φας φαΐ, ψάρια τηγανισμένα. Την πρώτη βούκα πο’ ’βαλε ψυχή της φαρμακώθη. – Νερό μανούλα [...]
Άσπρα φορείς κι άσπρα κρατείς κι άσπρη είν’ η φορεσιά σου κι άσπρα λουλούδια πέφτουνε απ’ την περπατησιά σου. Χόρεψε, νυφοπούλα, τραγούδι να σε πω να σε παινέσω θέλω, κορμί μ’ αγγελικό. Άλλα λες κι άλλα με κάνεις, βάλθηκες να με τρελάνεις. Τέτοια νύφη δεν είδα εγώ ούτε μηλιά στην [...]
Και με τα τόσα βάσανα -καλέ- πάλ’ η ζωή γλυκιά ‘ναι κι όποιος τον θάνατον ζητεί -καλέ- πρέπει λωλός για να ‘ναι. Γιαννούλα, Γιαννούλα, εσύ τα ξέρεις ούλα, Γιαννούλα, Γιαννούλα, δεν το ‘πραξες καλά. Γιατί αστεράκια τ’ ουρανού -καλέ- την λάμψη σας μ’ αρνείστε κι εσείς, βρυσούλες του βουνού -καλέ- [...]
Ένα, ένα μικρό φιντάνι φιντά- φιντάνι, φιντανάκι αξιώ- αξιώνει1 κι αναδίνει2 καρπό, καρπό και άνθη δίνει. Λίγο νερό σταλάκι να τρέξει το φαρμάκι3 να μη μαραγκιασθούνε κι όλα να μη χαθούνε. Μη μαραθούν τα φύλλα και πέσουνε τα μήλα. 1αξιώνει: αυξαίνει, μεγαλώνει 2αναδίνει: βγάζει κλώνους 3φαρμάκι: εδώ, με την έννοια [...]
Καλώς ανταμωθήκαμε όλα τ’ αγαπημένα από καιρό χαρούμενα και καλοκαρδισμένα. Βρε, το γιαλό γιαλό ψαράκια κυνηγώ. Καλώς ήρθαν τα σύννεφα και φέραν τον αγέρα και φέραν τους Μαρμαρινούς που λείπανε στα ξένα. Βρε, τα μελιτζανιά να μην τα βάλεις πιά. Όσοι καθόμαστ’ εδωνά, αράδα την αράδα να μας φυλάει η [...]
Κοράσιν ετραγούδαγε σ’ ένα ψηλό παλάτι κι επήρ’ αγέρας τη φωνή στα πέλαγα την πάει. Κι όσα καράβια τ’ άκουσαν όλα πανιά μαϊνάραν. [Κι ένα καράβι της φιλιάς, καημένο της αγάπης ούτε μαϊνάρει τα πανιά ούτε τα παίρνει κάτου τα μπάσο μούδο τα ’ριξε* και στη φωνή πηγαίνει.] – Κόρη [...]
Κοράσιν ετραγούδαγε σ’ ένα ψηλό παλάτι κι επήρ’ αγέ- κι επήρ’ αγέρας τη φωνή, κι επήρ’ αγέρας τη φωνή στα πέλαγα, στα πέλαγα την πάει. Κι όσα καράβια τ’ άκουσαν όλα πανιά εμαϊνάραν. Κι ένα καράβι της φιλιάς, καημένο της αγάπης, ούτε μαϊνάρει τα πανιά ούτε τα παίρνει κάτου, τα [...]
Κουράσιν ε- κουράσιν εβουλήθηκε να πα, να πα να σεργιανίσει κι οξωπί- κι οξωπίσω να γυρίσει. Μαζεύει τις, μαζεύει τις γειτόνισσες, ναι μα, ναι μα τον Άι-Γιώργη, βάι και τις, βάι και τις γειτονοπούλες και στο γιαλό, και στο γιαλό κατέβηκε, σώσ’ Άι, σώσ’ Άι μι Γιώργη μ’ σώσε, βάι [...]
Μάη μου με- Μάη μου με τα λούλουδα Μάη μου με τα λούλουδα κι Απρίλη με τα δρόσια πάλε στο νου- πάλε στο νου μου σ’ έβαλα πάλε στο νου μου σ’ έβαλα και δεν κοιμήθ’κα απόψα. Το Μάη και τον Απρίλη κι όλον το Θεριστή η αγάπη σου πουλί [...]
Ας βαστάξει αυτός ο μπάλος, ας βαστάξει ως το πρωί να χορέψουν τα κορίτσια με τα ταίρια τους μαζί. A, μπερμπερίμ ογλάν γκελ, μποϊνουμά ντολάν.* Μαύρα μου μάτια και γλυκά γιατί ‘στε κακιωμένα, μήπως και σας εμάλωσε η μάνα σας για μένα. Μάτια και φρύδια έβλεπα και πίστευα ο καημένος [...]
Ντίλι ντίλι ντίλι, ντίλι το καντήλι που έφεγγε και κένταγε, η κόρη το μαντίλι. Πήγε και ο ποντικός, και πήρε το φυτίλι μέσ’ από το καντήλι που έφεγγε και κένταγε η κόρη το μαντίλι, ντίλι ντίλι ντίλι, της κόρης το μαντίλι. Πάει και η γάτα που έφαγε τον ποντικό που [...]
Ξημέ- ξημέρωσε η ανατολή και χάραξε η δύση, παίρνει, παίρνει κι ο νιος το μαύρο του, πάει να τον ποτίσει. Στο δρό- στο δρόμο οπού πήγαινε Θεόν παρακαλούσε: – Αχ Θεέ, Θεέ μου να, αχ Θεέ μου να την έβρισκα, Θεέ μου να την έβρισκα τήν αγαπώ στη βρύση, να [...]
Πάνω στον Αϊ-Θόδωρο, στον Ά- στον Άγιο Κωσταντίνο, χορεύουν δω- χορεύουν δώδεκα χοροί, χορέ- χορεύουν δώδεκα χοροί και δε- και δεκοχτώ παλαίστρες, χορεύουνε και λέγανε, χορεύουνε και λένε. – Χριστέ μην έρθει ο Τσάμαντας, Χριστέ μου μην προβάλει, γιατί σαν έρθει ο Τσάμαντας χαλάει το πανηγύρι. Ο λόγος ‘κόμα λέγεται, [...]
Δυο μικρασιάτικα τραγούδια στο ρυθμό του συρτού χορού ⬥ Όλα μου τα παράτησα και την μερακλοσύνη και περπατώ σιγά σιγά με την ταπεινοσύνη. Εσύ με βασανίζεις, μα τι μπορώ να πω, όλα τα υποφέρω, γιατί σε αγαπώ. Αναστενάζω και πονώ και κλαίω και λυπούμαι, του κόσμου τα πουλιά θωρώ και [...]
Όλους, όλους τους μήνες τους θέλω, κι όλους τους καλοθέλω, ωχ , το Μά- τράβα το χορό, ωχ , το Μάρτη μήνα δε θέλω το Μάρτη μήνα δε θέλω γιατ’ είναι ταξιδιάρης. Γιατί αρματώνει κάτεργα και ξεκινάει καράβια, κινά κι εμέν’ αφέντης μου μαζί με το καράβι. Εσύ φεύγεις, αφέντη μου, [...]
Όλους, όλους τους μήνες τους θέλω κι όλους τους καλοθέλω ωχ, το Μά- τράβα το χορό, ωχ, το Μάρτη μήνα δε θέλω. Το Μάρτη μήνα δε θέλω γιατί είναι ταξιδιάρης. Γιατ’ αρματώνει κάτεργα1 και ξεκινάει καράβια, κινάει κι εμέν’ ο αφέντης μου μαζί με το καράβι. Εσύ φεύγεις αφέντη μου [...]
Όσο ’ναι μά- όσο ’ναι μάκρος του γιαλού, όσο ’ναι μάκρος του γιαλού και φάρδος του πελάγου, και φάρδος του πελάγου, τόσο πανί, τόσο πανί διαζότανε1, τόσο πανί διαζότανε μια κόρη στην αυλή της. Του ρήγα γιος επέρασε και την καλημερίζει. – Καλή σου ημέρα λυγερή, καλώς τα πολεμάεις2, [έπεσε [...]
Πέρσι το- γεια σας, βρε παιδιά, πέρσι το καλοκαιράκι κυνηγούσα ένα πουλάκι. Κυνηγού- γεια σας, βρε παιδιά, κυνηγούσα, λαχταρούσα, να το πιάσω δεν μπορούσα. Έκανε για να πετάξει και στους ουρανούς να φτάσει, άγγελο να κατεβάσει και τη θάλασσα ν’ αδειάσει. Και τη θάλασσα ν’ αδειάσει, να την κάνω περιβόλι, [...]
Ποιος είδε νέο σεβνταλή1 και της αγάπης κλέφτη Ρουμπαλιά,2 γαρουφαλιά σε τριγυρνούνε τα πουλιά. Για να ξυπνάει με το αχ και με το βαχ να πέφτει. Ρουμπαλιά μου Χιώτισσα σε είδα ψες κι αρρώστησα. Τα μάτια σου με κάνανε, να στρώσω δεν κοιμούμαι Ρουμπαλιά, γαρουφαλιά σε τριγυρνούνε τα πουλιά. Και [...]
Σε μωρ’ σε, σε καινούργια βάρκα μπήκα σε καινούργια βάρκα μπήκα και στο Μιχαλίτσι εβγήκα. Βρίσκω ναύτες παλικάρια, που ψαρεύανε για ψάρια. – Έχετε ψαράδες ψάρια, για να φαν’ τα παλικάρια. – Έχομε χρυσή σαρδέλα, σαν την έμορφη κοπέλα.
Αντιφωνικό ψαράδικο τραγούδι ⬥ Aρμάτωσ’ η σαντάλα1 μας, έλεσα για λέσα και πάει να βολάξει,2 έλεσα για λέσα έλι γιαμόλι γιάσα ίσα χωωω Bρε χάιντε, βρε χούϊντε, τσαλαπαλατσίνκο3 Bρε χάιντε, βρε χούϊντε, τσαλαπαλατσίνκο. Στην Κερασιά4 βολάξαμε, έλεσα για λέσα βγάλαμε κολιαρούδια, έλεσα για λέσα. Στην Κερασιά βολάξαμε, έλεσα για λέσα [...]
Ιδιαίτερα δημοφιλής και αγαπημένη μελωδία που απαντάται από την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Κύπρο, με πανελλήνια διάδοση σήμερα. Παίζεται ως γαμήλια πατινάδα, συνοδεύοντας τους μελλονύμφους από το σπίτι στην εκκλησία, αλλά και ως συρτός ή μπαλλαριστός χορός σε κάθε είδους γλέντια. Ζωντανή ηχογράφηση από τη συναυλία Μικρασιάτικα τραγούδια με τη Δόμνα [...]
