Ακρίτας όνταν έλαμνεν1 αφκά σην ποταμέαν, επέγνεν κι έρτουν2 κι έλαμνεν την μέραν πέντ’ αυλάκια, επέγνεν κι έρτουν κι έσπερνεν εννέα κότα3 σπόρον. Και ν-έρθεν πουλίν κι εκόνεψεν ση ζυγωνί’4 την άκραν, και σκούται καλοκάθεται ση ζυγωνί’ την μέσην. – Ν-οπίσ’ πουλίν, οπίσ’ πουλίν, μην τρως την βουκεντρέα.5 Και το [...]
Aκρίτας όνταν έλαμνεν1 αφκά σην ποταμέαν, επέγνεν κι έρτουν κι έλαμνεν την μέραν πέντ’ αυλάκια, επέγνεν κι έρτουν κι έσπερνεν εννέα κότια2 σπόρον. Και ν-έρθεν πουλίν κι εκόνεψεν ση ζυγονί’3 την άκραν, και σκούται καλοκάθεται ση ζυγονί’ την μέσην. – Οπίσ’ πουλίν, οπίσ’ πουλίν, μη τρως την βουκεντρέαν.4 Και το [...]
Ακρίτας πάει και σο κυνήγ’ και σα κυνηγοτόπεα, τον Χάρον ατ’ επάντεσεν άπαν’ σο σταυροδρόμιν. – Χάρε μ’, ντό έχ’ς και με τ’ εμέν και πάντα ν-ακ’λουθάς με; Εμέν Ακρίτα λέγ’νε με, αϊλί και σον Ακρίταν. – Για σους,1 για σους, Ακρίτα μου, βαρέα μην καυχάσαι, παρ’ έλα ν-ας παλεύγομεν [...]
Αν αποθάνω, θάψον με σ’ έναν ψηλόν ραχόπον ν’ ακούω τσoπάν σύριγμαν και τουλουμί1 λαλόπον. Ραχόπα μ’ ντο συρίζετε, ποτάμια ντο βοάτε θα έρ’ται και διαβαίν’ τ’ αρνί μ’ και ν απ’ εσάς φοάται. Νασάν, εσάς ψηλά ραχιά, πάντα χλωροφοράτε2 διαβαίν’νε χρόνια και καιρούς, καμίαν ’κι γεράτε. Νεοελληνική απόδοση Αν πεθάνω, [...]
Άναρχος Θεός καταβέβηκε, και εν τη Παρθένω κατώκησε. Ερουρέμ, ερουρέμ, ερουρερουρέμ – χαίρε Δέσποινα. Βασιλεύς των όλων και Κύριος, ήλθε τον Αδάμ αναπλάσασθαι. Άγιος, άγιος, άγιος υπάρχεις, και Κύριος. Γηγενείς σκιρτάτε και χαίρετε, τάξεις των Αγγέλων ευφραίνονται. Χερουβείμ, Χερουβείμ – χαίρε, χαίρε Παναγία Δέσποινα. Δεύτε εν σπηλαίω κατίδωμεν, κείμενον εν [...]
Άφη’ κόρη μ’, άφη’ κόρη μ’ άφη’ κόρη μ’ την μάνα σου άφη’ κόρη μ’ την μάνα σου και ποίσον άλλεν μάναν, γιάρ, γιάρ, αμάν, αμάν. Άφη’ κόρη τον κύρη σου και ποίσον άλλον κύρην άφη’ κόρη τ’ αδέλφια σου και ποίσον άλλα αδέλφια. Τίμα κόρη μ’ την πεθερά σ’ [...]
Οργανικό κομμάτι από την περιοχή του Πόντου, στη Μαύρη Θάλασσα, σε ρυθμό 2/4. Ηχογραφήθηκε το 2006. Το σκοπό κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου στη Νέα Ιωνία Αττικής, με τον Ινεπολίτη λυράρη Γιώργο Καμπουργιαννίδη, τον Νοέμβριο του 1982.
– Ένα καράβι κρητικό μηδέ τρανό μηδέ μικρό, μόνο σαρανταδυό πηχώ και μ’ έφερε στα ξένα στ’ ανεγνώριμα. – Ξένε μ’, ξενιτεμένε μ’ κι ανεγνώριμε, που περπατείς στα ξένα σ’ ανεγνώριμα. – Εγώ σ’ αυτό τον κόσμον ηπαντρεύτηκα και πήρα Φραγκοπούλα που ήταν μάγισσα. Μαγεύει τα καράβια και τη θάλασσα, [...]
Η κόρ’ εξέβεν σο παρχάρ,1 έι πουλί μ’ πουλί μ’, να (γ)ίνεται ρομάνα,2 έλα – έλα λέγω σε, να γίνεται ρομάνα, έλα ποδεδίζω σε. Και για τ’ ατέν θα γίνουμαι και κυνηγός σ’ ορμάνια.3 Αρνί μ’, τον τόπον ντο πατείς, την πόδα σ’ εγνωρίζω, γομούται4 παρχαρόν νερόν, κλίσκουμαι κα και πίνω. Nεοελληνική απόδοση [...]
Καράβι ένι1 το σπίτι μου, θάλασσα η αυλή μου και του βοριά τα κύματα είναι παρηγοριά μου. Ξενούτσικος ψυχομαχεί στου καραβιού την πλώρη, δεν έχει μάνα να τον κλαίει, κύρη να τον λυπάται, ούτ’ αδερφό, ούτ’ αδερφή, ούτε κανένα φίλο, ούτε κανένα συγγενή. 1ένι: είναι
Το κότσαρι είναι σήμερα από τους πιο γνωστούς και αγαπητούς χορούς με παμποντιακό χαρακτήρα. Χορευόταν στον Ανατολικό Πόντο και κυρίως στην περιοχή του Καρς, όπου κατοικούσαν προπαντός Αρμένιοι, αλλά και Τούρκοι και Έλληνες (έποικοι μετά το 1829). Ζωντανή ηχογράφηση από τη συναυλία Μικρασιάτικα τραγούδια με τη Δόμνα Σαμίου, που πραγματοποιήθηκε [...]
Εμέναν κλαίει η θάλασσα κι ες εν ψηλόν ρασόπον ας έτον ν’ αγκαλιάσκουσαν το ψυόπο σ’ με το ψυόπο μ’. Αρνί μ’ τον τόπο ντο πατείς την πόδα σ’ εγνωρίζω γομούται παρχαρόν νερόν, κλίσκουμαι κα’ και πίνω. Που καλατσεύ’σε κι νυστάζ’, π’ ελέψε κι κοιμάται και με τ’ εσέν που [...]
Πάμε κόρ’ σα κάστανα, κάστανα σερεύομεν1, σεπεπί2’ τη καστανί’, εμείς μασχαρεύομεν3. … … 1σερεύω ή σωρεύω: μαζεύω 2σεπεπί: με αφορμή (από το τουρ. sebep= αιτία, αφορμή) 3μασχαρεύω: αστειεύομαι, ερωτοτροπώ (από το τουρ. maskara)
Χορός του Πάσχα ⬥ Έρθεν οφέτος η Λαμπρή, τον κουκαράν1 εβγάλτεν φετιζνόν κόκκινον ωβόν,2 ξαν’ σην εικόναν βάλτεν Την Λαμπρήν χρόνια πολλά τρώνε κόκκινα ωβά την Λαμπρήν Χριστός Ανέστη όλ’ λένε Αληθώς Ανέστη. Έρθεν οφέτος η Λαμπρή, τα καλά τα ημέρας θα φορούν και σκεπάουνταν3 τα κορτσόπα τη χώρας. Χριστός [...]
Περ’μένω σε, περ’μένω σε, πουρνόν, μεσημέρ’, βράδον εσύ πουθέν κι φαίνεσαι, ας παίρ’ την ψυμ’ ο χάρον. Aμόν ήλες εφάνθες με κι αμόν αϊτός εδέβες κι ους να εκαλοτέρεσα ρασία επιδέβες. Περ’μένω σε και έρχεσαι ξέν’ είναι που περνούνε έλα κι ας λάμπ’νε τα ρασιά, τ’ ομάλια ας γελούνε.
Ραχία σκίζω κι έρχουμαι, αρνί μ’ ας σο χατίρι σ’ εσέν που έχ’ τη σκύλ’ ο γιόν, κι ξέρ’ το μεκατίρι1 σ’. Αρνί μ’ τον τόπον ντο πατείς, την πόδα σ’ εγνωρίζω γομούται παρχαρί νερόν, κλίσκουμαι κα και πίνω. Τ’ αρνί μ’ επαρεξέγκε2 με ους τα δύο λιθάρια τα δάκροπα3 [...]
Χορός σε επτάσημο ρυθμό, που προέρχεται από την περιοχή των χωριών της Χερίανας, στην Αργυρούπολη (Γκιουμούσχανέ ή Κιμισχανά) του Ανατολικού Πόντου. Σ’ αυτήν οφείλει και την ονομασία του με τις διάφορες παραλλαγές της (Σερενίτσα, Σιριανίτσα, Χεϊρανίτσα κλπ.). Αποκαλείται όμως και εικοσιένα. Ο χαβάς της σερεανίτσας δεν συνοδεύεται από τραγούδια και [...]
