Γοητεία από την Ελλάδα

Κριτική της συναυλίας που δόθηκε στο Βερολίνο, στο Grosser Sendesaal des SFB, τον Φεβ. 1979

Ευχάριστο το γεγονός ότι ο SFB¹ σε μια σειρά πέντε κονσέρτων (σε συνεργασία με τον WDR², NDR³ και το Αθηναϊκό Goethe Insitut) ενημερώνει πάνω στην πολυσύνθετη ελληνική μουσική κουλτούρα. Διότι, πίσω από την πρόσοψη μιας ελληνικά χρωματισμένης μουσικής κινηματογράφου ή των πολιτικών τραγουδιών του Θεοδωράκη, ζουν ομολογουμένως κάπως καλυμμένες δύο βασικές αρχαίες μουσικές παραδόσεις, η βυζαντινή λειτουργική μουσική και η άλλη, αυθεντική, άμεσα συνδεδεμένη με τη ζωή, λαϊκή μουσική.

[…]

Το πρώτο βράδυ αυτής της σειράς συναυλιών ήταν αφιερωμένο στην αυθεντική λαϊκή μουσική, στις τοπικές μουσικές του ανατολικού Αιγαίου, της Πελοποννήσου, Θράκης, Μακεδονίας, Μικράς Ασίας και Κρήτης.

Είναι μουσική που γεννήθηκε και διαμορφώθηκε μέσα σε χιλιετίες και υπέστη συνεχή μεταβολή. Έτσι, οι κλίμακες που δίνουν στις μακρά πλεγμένες ωδικές και οργανικές γραμμές τα όρια και την ιδιοτυπία τους, ανήκουν χωρίς αμφιβολία σε πρώιμα στρώματα της αρχαίας ελληνικής μουσικής.

Άλλες ιδιοτυπίες, όπως λόγου χάριν ο ανατολίτικος αραβικός τρόπος τονισμού και τα όργανα, χρωστούν χωρίς αμφιβολία την δημιουργία τους σε πολύπλοκες επιδράσεις, όπως την αιώνες διαρκούσα επίδραση στην ελληνική κουλτούρα από την τουρκική κατοχή.

Είτε πρόκειται για ένα τραγούδι αγάπης από την Λέσβο σε ρυθμό 7/8, είτε για ελεγειακό επιτραπέζιο πάνω στην ματαιότητα της ζωής, είτε για βουκολικό σκοπό φλογέρας, είτε για μελωδία της γκάιντας, κάθε μια από αυτές τις μουσικές μινιατούρες έχει μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα γύρω της και μια γοητεία που δύσκολα περιγράφεται. Μόνο με το γεγονός ότι όλη η μουσική πηγάζει απ’ τον χορό, δεν μπορεί κανείς να αιτιολογήσει αυτή την ελληνική ιδιοτυπία.

Από την άλλη, μου έλλειψε αυτό το βράδυ ένα χορευτικό συγκρότημα. Ίσως αφαιρούσε απ’ το συγκρότημα που πλαισίωνε την Αθηναία μουσικολόγο Δόμνα Σαμίου κάποιο υπόλοιπο μουσικής παιδαγωγίας.

Γιατί κατά βάθος, το βασικό δεν είναι να παρουσιασθεί μια μουσική παράδοση, που ευτυχώς υπάρχει ακόμα, αλλά να διοχετευθεί ένα υπάρχον, ζωντανό, αίσθημα ζωής.

Ένα μεγάλο χειροκρότημα, για το αθηναϊκό συγκρότημα στην σχεδόν τελείως κατειλημμένη μεγάλη αίθουσα εκπομπών του SFB.

¹SFB: Sender Freies Berlin
²WDR: Westdeutscher Rundfunk Köln, Γερμανική δημόσια ραδιοτηλεόραση της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας
³ NDR: Norddeutscher Rundfunk, Ραδιοφωνία της Βόρειας Γερμανίας