Ακρίτας όνταν έλαμνεν1 αφκά σην ποταμέαν, επέγνεν κι έρτουν2 κι έλαμνεν την μέραν πέντ’ αυλάκια, επέγνεν κι έρτουν κι έσπερνεν εννέα κότα3 σπόρον. Και ν-έρθεν πουλίν κι εκόνεψεν ση ζυγωνί’4 την άκραν, και σκούται καλοκάθεται ση ζυγωνί’ την μέσην. – Ν-οπίσ’ πουλίν, οπίσ’ πουλίν, μην τρως την βουκεντρέα.5 Και το [...]
Aκρίτας όνταν έλαμνεν1 αφκά σην ποταμέαν, επέγνεν κι έρτουν κι έλαμνεν την μέραν πέντ’ αυλάκια, επέγνεν κι έρτουν κι έσπερνεν εννέα κότια2 σπόρον. Και ν-έρθεν πουλίν κι εκόνεψεν ση ζυγονί’3 την άκραν, και σκούται καλοκάθεται ση ζυγονί’ την μέσην. – Οπίσ’ πουλίν, οπίσ’ πουλίν, μη τρως την βουκεντρέαν.4 Και το [...]
Ακρίτας πάει και σο κυνήγ’ και σα κυνηγοτόπεα, τον Χάρον ατ’ επάντεσεν άπαν’ σο σταυροδρόμιν. – Χάρε μ’, ντό έχ’ς και με τ’ εμέν και πάντα ν-ακ’λουθάς με; Εμέν Ακρίτα λέγ’νε με, αϊλί και σον Ακρίταν. – Για σους,1 για σους, Ακρίτα μου, βαρέα μην καυχάσαι, παρ’ έλα ν-ας παλεύγομεν [...]
Άρκοντες τρων και πίνουσι σε μαρμαρένην τάβλαν, σε μαρμαρένην, σ’ αργυρήν και σε μαλαματένην, κι ούλοι τρώσι και πίνουσι κι αθιολή ’ε φέρνου1 κι ο Κωσταντίνος ο μικρός ας εψιλοτραούει, τ’ ακράνη2 του τ’ Ανδρόνικου, του νιου του παινεμένου. – Μαύρος είσαι, μαύρα φορείς, μαύρον καβαλικεύγεις. Μαθαίνεις τον να περπατεί, [...]
Άρχοντες τρων και πίνουσι σε μαρμαρέ- σε μαρμαρένιαν τάβλα, σε μαρμαρέ- σε μαρμαρένιαν κι αργυρήν και σε μαλα- και σε μαλαματένιαν κι όλοι τρώσι και πίνουσι κι αθιολή δε φέρνου.1 Κι ο Κωσταντίνος ο μικρός άρ’σε2 λιανό τραγούδι τ’ ακράνη3 του τ’ Ανδρόνικου, του νιου του παινεμένου. – Μαύρος είσαι, [...]
Εβράδυν παλιοβράδυν κι ο ήλιος έκλινεν Κι ο ήλιος ο Γιαννάκης πάει στο Ξύβουνο Στο Ξύβουνο1 οπίσω έναν πέγαδο Δογμένος2 και σκοτωμένος και αγγελόκρουστος:3 «Γιαννάκη μ’, νά ’χες μάνα, νά ’χες αδελφή Νά ’χες και μιαν καλίτσα νά ’ρτει να σε διεί» «Έχω και καλή μάνα, έχω κι αδελφή Έχω [...]
Eβράδυν, παλιοβράδυν κι ο ήλιος έδυσεν κι ο ώρηος ο Γιαννάκος πάει στο ‘ξύβουνο στο ‘ξύβουνο οπίσω έν’ ένα πεγάδ’, εκεί έν’ ο Γιαννάκος, αχ Γιαννάκο μου δεμένος σκοτωμένος κι αναγνώριστος. – Γιαννάκο μ’ να ’χες μάνα, να ’χες κι αδελφή, να ’χες κι έναν καλίτσα και να σ’ έκλαιγε. [...]
Ν-ένας άγουρος κι έν’ άξιον παλληκάρι κάστρα γύ- κάστρα γύριβι, Ρωμιοπού- Ρωμιοπούλα μου. Κάστρα κι αν δεν βρει, χουριά να πάει να μείνει, βρίσκ’ ένα, βρίσκ’ ένα δεντρί, Ρωμιοπού- Ρωμιοπούλα μου. – Ν-αχ δεντρίτσι μου, ψηλό μου κυπαρίσσι, πού να μείνω ιγώ και πού να ξιβραδιάσω; – Να κι η [...]
Ένας άγουρος κι ένας καλός στρατιώτης κάστρο γύ- κάστρο γύρευε, ρωμιοπού- ρωμιοπούλα μου, κάστρο γύρευε, χωριό να πάει να μείνει, κι ούδε κάστρο βρίσκ’ κι ούδε χωριό να μείνει. Βρίσκει ένα δεντρί, δεντρί μαλαματένιο, στέκ’ και το ρωτάει, στέκεται και του λέει: – Δέξε με, δεντρί, εμέν’ και τ’ άλογό [...]
Ο ρήας της Ανατολής κι ο βασιλιάς της Δύσης συμβούλιον εκάμασιν συμπεθερκάν να κάμουν. Ξεήκαν1 κι εκαλέσασιν ‘π’ Ανατολήν ως Δύσην όσους σκεπάζ’ ο ουρανός κι όσους ηβράζ’ ο ήλιος. Κάλεσαν τους Κατσίγγανους να πάσιν εις τους γάμους, του Γιαννακού την προξενούν και θε να τους αρμάσουν3. Και μιαν αγίαν [...]
– ’Πόμεινε τώρα, Διενή, για να σου παραντζείλω, αν πκιάσης την παραντζελιάν, την νιόνυφην να κλέψης. Τζιαι πκιάσε τούτον το στρατίν, τούτον το μονοπάτιν, το μονοπάτι βκάλλει σε σέ δασερόλ λιβάιν, τζιαι εύρε δασερήν1 ελιάν, ‘που κάτω να πεζέψεις τζιαι κόψε κούρμην2 της ελιάς τζιαι κάμε μιαν ταμπούραν,3 σκότωσε φίδκια τζιαι [...]
Καλογριά γκαστρώθηκε, κάνει παιδί αντρειωμένο, στο μήνα βγαίνει με σπαθί, στον χρόνο με ντουφέκι, σε τρίω, τέσσερω μηνώ στον πόλεμο παγαίνει. Η μάνα το συμβούλευε κι η μάνα του του λέγει: – Κάνε καλά, βρε Κωσταντή, σαν τ’ άλλα παλληκάρια, να μην το μάθ’ ο βασιλιάς και στείλει και σε [...]
Mαύρο καπνό είδα κι έβγαινε από ‘να καλαμιώνα κι ο καλαμιώνας έν’ πολύς κι ένα θεριό ’χει μέσα. Tρεις κυνηγοί παρθήκανε να πα’ να το σκοτώσουν. Στη στράτα όπου πηαίνανε επερριροζονάραν. Σαν το σκοτώσουμ’ το θεριό που ’ναι στον καλαμιώνα να πάμε εις το βασιλιά μιστό να μας εδώσει γιατί [...]
Μοναχογιός ο Κωσταντής, μικρός και χαϊδεμένος, έναν τον έχει η μάνα του, έναν και κανακάρη. Τον έλουζε, τον χτένιζε και στο σχολειό τον στέλνει κι ο δάσκαλος τον διάβαζε, γράμματα τον μαθαίνει. Αντρειώθηκεν ο Κωσταντής κι έγινε παλληκάρι, στη χώρα ήταν ξακουστός, στη μάνα του καμάρι.
Ανδρόνικος ο ξακουστός, ο πλουσιανεθρεμμένος, στις έξ’ εμπαίνει, στις έξ’ εμπαίνει στο σκολειό, στις έξ’ εμπαίνει στο σκολειό και στις εφτά νεγνώθει· και στις οχτώ, και στις οχτώ και στις εννιά, και στις οχτώ και στις εννιά γράφει και λοαριάζει· στις δέκα και στις δώδεκα λογιάζει απηλογιάζει, του καθενούς απηλογιά [...]
Ο βασιλιάς διάταξε σ’ όλα τα βελαγέτια, σ’ όλα τα βε- σ’ όλα τα βελαγέτια, να μαζευτούνε οι γ-έμορφες κι όλα τα παλληκάρια, κι όλα τα πα- κι όλα τα παλληκάρια. Σαν τ’ άκουσαν οι έμορφες κι όλα τα παλληκάρια, όλοι συναντηθήκανε κι ο βασιλιάς τούς λέει. – Ποιος είν’ [...]
Ο Διγενής, ντιλμπέρι μ’ ιμάν1, ο Διγενής ψυχομαχάει, μαύρα μου μάτια, και τα βουνά τρομάζουν, μαύρα είν’ τα μάτια, και τα βουνά τρομάζουν. Όσοι άρχοντες, ντιλμπέρι μ’ ιμάν, όσοι άρχοντες κι αν τ’ άκουσαν, μαύρα μου μάτια, παίρνουν δρόμο και πάνε, μαύρα είν’ τα μάτια, παίρνουν δρόμο και πάνε με [...]
Κι ο Διγενής, ντιλμπέριμ ιμάν, κι ο Διγενής ψυχομαχάει τα δυο μου μάτια, κι ο Διγενής πιθαίνει μαύρα είν’ τα μάτια, κι ο Διγενής πιθαίνει. Όσοι άρχοντες κι αν τ’ άκουσαν όλοι τρέχουν και πάνε με μήλα με δαμάσκηνα με δροσερό σταφύλι. Στ’ν κάλ’ στην καλή του λάλησι και στην καλή [...]
Του Καλομοίρ’ ο κα- του Καλομοίρ’ ο καλογιός του Καλομοίρ’ ο καλογιός τη νύχταν εεννήθη ε, τη νύχτα πρι τον πε- τη νύχτα πρι του πετεινού τη νύχτα πρι του πετεινού, πριχού πουλί να κράζει. Τη νύχτα που εννήθηκε, ζητά ψωμί να φάει και τρω’ εννιά φουρνιές ψωμί κι εννιά [...]
Ο Κω- καλέ-ν ο Κωσταντάκης ο μικρός, ο Κωσταντάκης ο μικρός, ο μικροπαντρεμένος, μικρός, καλέ, μικρός μικρός παντρεύτηκε, μικρός μικρός παντρεύτηκε, μικρή γυναίκα πήρε, μικρός του ‘ρθε το μήνυμα να πάει στρατιώτης. – Μάνα μου τη γυναίκα μου, μάνα μου την καλή μου, λαγός να ‘ναι το γιόμα της, περδίκια [...]
Κάτω στον άγριον τον αγρό1, στον άγριον καλαμιώνα, κάουρας εδρακόντεψεν και τρώει τους αντρειωμένους. Τρώει τον μαύρον του Φωκά, τρώει τον Νικηφόρο, τρώει τον Εφτατράχηλον που τρέμ’ η γης κι ο κόσμος. Κι ο βασιλιάς σαν το ‘κουσεν πολύν του κακοφάνη, χαπάρια και μηνύματα στον Κωσταντίνον πέμπει. – Έλα, για [...]
Αχ, ο Κωσταντής, αχ, κι ο Κωσταντάς κι ο Μικροκωσταντίνος, Κωσταντάκη μου, κι ο Μικροκωσταντίνος, λεβεντάκι μου, τρεις χρόνους επερπάτησε να βρει καλή γυναίκα, [να βρει ψηλή, να βρει λιγνή, να βρει καμαροφρύδα.] Βρίσκει ψηλή, βρίσκει λιγνή, βρίσκει της αρεσιάς του. Πουλάκι πήγε κι έκατσε στου Κωσταντή το γόνα, [δεν [...]
Ο Κωσταντί- ο Κωσταντίνος ο μικρός, ο Κωσταντίνος ο μικρός, ο Μικροκωσταντίνος, μικρόν τον είχε η μάνα του, μικρόν τ’ αρραβωνιάζει, μικρόν τον ήρθε μήνυμα στον πόλεμο να πάει. Νύχτα σελώνει τ’ άλογο, νύχτα το καλιγώνει. [Βάνει ασημένια πέταλα, μαλαματένιες λόθρες κι απάνω στα σελώματα όλο μαργαριτάρι. Πήδηξε, καβαλίκεψε σαν [...]
