00:00
Ε-νε, μια κό- μια κόρη συ- ε, μια κόρη συναπόβγανε
μια κόρη συ- μια κόρη συναπόβγανε
ε, τον άντρα ντζη, άντρα ντζη στα ξένα,
κρατεί κερί και φέγγει του, ποτήρια και κερνά τον
κι όσα ποτήρια τον κερνά τόσα λόγια του λέει:
– Μισεύγεις Κωσταντίνο μου κι ίντα μου παραγγένεις;
[– Α λείπω μήνα μη λουστείς και χρόνο μην αλλάξεις
κι α λείπω το ντραντράχρονο1 στην πόρτα μην προβάλεις.
Ήρθεν ο μήνας να λουστεί κι ο χρόνος για ν’ αλλάξει,
ήρθε και το ντραντράχρονο στην πόρτα να προβάλει.
Και παίρνει το καλό σταμνί και τ’ αργυρ’ αλυσίδι.
Στη στράτα τση συναπαντά όμορφος καβαλάρης.
– Κόρη κι ανάσυρε νερό να πιει το διψασμένο,
να πιω εγώ κι ο μαύρος μου και τα λαγωνικά μου.
Σαράντα δυο σταμνιά ’συρε και δεν αναντρανίζει2
κι απάνω στα σαράντα δυο τ’ αμμάθια ντση σφουγγίζει.
– Κόρη τι ’χεις και θλίβιεσαι, τ’ αμμάθια σου σφουγγίζεις;
Κόρη, κι αν κλαις για το νερό κι αν κλαις για το πηγάδι
κι αν κλαις ογιά τον κόπο σου, εγώ σου τα πλερώνω.
– Δεν κλαίω ’γώ για το νερό μηδέ για το πηγάδι
μηδέ και για τον κόπο μου για να μου τα πλερώσεις
μόν’ έχ’ άντρα στην ξενιθιά, λείπει τριάντα χρόνους.
– Για πε μου τα σουσούμια3 ντου μπορέτως και τον είδα.
– Λιγνός ήτον εις το κορμί σαν και τον απατό σου.
– Οψές αργά τον ηύρηκα στον κάμπο ξαπλωμένο,
μαύρα πουλιά τον τρώγανε κι άσπρα τον τριγυρίζαν
κι ένα μπουλί, καλό μπουλί, δεν ήθελε να φάει.
Φάγε κι εσύ καλό μπουλί απ’ αντρειωμένου πλάτες
να κάμεις πήχη τα φτερά και πιθαμή τ’ ανύχι.
– Άστε πουλιά τη γλώσσα μου και τη δεξιά μου χέρα
θέλω να κάμω μια γραφή τση μάνας μου να μπέψω,
να τη διαβάζ’ η μάνα μου να κλαίει η ξαθή μου,
να τη διαβάζει η ξαθή να κλαιν οι γ-εδικοί μου.
Τ’ αμμάθια ντση ετρέχανε, κάνει να τα σφουγγίξει
κι αναντρανίζει θλιβερά κι ευτύς εγνωριστήκαν,
ο γ-εις τον άλλο φίλησε κι εσφιχταγκαλιαστήκαν.]
1ντραντράχρονο: τριαντάχρονο
2αναντρανίζει: σηκώνει το βλέμμα, κοιτάζει
3σουσούμια: χαρακτηριστικά, τα γνωρίσματά του
Οι στίχοι συμπληρώθηκαν από το Αρ. Κριάρης, Κρητικά άσματα, Χανιά 1909, σ. 204-206.
Το τραγούδι αυτό καθώς και το Ξημέρωσε η Ανατολή ανήκουν στη μεγάλη και προσφιλή οικογένεια των «αναγνωρίσεων» (βλ. και τραγούδια Πραματευτής κατέβαινε, Τρι άρχοντες καθόντανε, Ένας κοντός κοντούτσικος (Mελί Eρυθραίας), Ένας κοντός κοντούτσικος (Σκιάθος)). Σύζυγος γυρνάει από μακρόχρονη απουσία. Αγνώριστος απ’ τα χρόνια, συναντάει την ανύποπτη γυναίκα του και με διάφορα τεχνάσματα προσπαθεί να βεβαιωθεί για την πίστη και τα αισθήματά της. Ο ίδιος βεβαιώνεται και της αποκαλύπτει την ταυτότητά του, αλλά εκείνη ζητάει σημάδια για να πειστεί, σημάδια απόκρυφα που μόνο εκείνος μπορεί να ξέρει. Ακολουθεί η αναγνώριση και η λύτρωση.
Μεγάλη συζήτηση αναπτύχθηκε ανάμεσα στους μελετητές λόγω της μεγάλης ομοιότητας του τραγουδιού με το επεισόδιο του νόστου του Οδυσσέα και της αναγνώρισης από την Πηνελόπη. Υποστηρίχθηκε μεταξύ άλλων ότι πρόκειται για διάπλαση και διάδοση του ομηρικού επεισοδίου μέσω των πλανόδιων ραψωδών. Ο Ι. Θ. Κακριδής όμως, πιστεύει ότι το θέμα της αναγνώρισης ανήκει σ’ ένα προομηρικό ποιητικό στρώμα, και ότι τόσο ο Όμηρος όσο και το τραγούδι άντλησαν από αυτή την παγκόσμια λαϊκή προφορική παράδοση. Μιράντα Τερζοπούλου (2008)
Ηχογραφήθηκε σε στούντιο, το 2006.
Το κατέγραψε η Δόμνα Σαμίου στο χωριό Λάκκοι Χανίων, το 1965.
Τραγούδι
