00:00
Ένας ακόμα κλασικός δίσκος της Δόμνας Σαμίου που συγκεντρώνει μερικούς από τους ωραιότερους μελωδικούς θησαυρούς της δημοτικής μας μουσικής. Μια αντιπροσωπευτική συλλογή εξαιρετικής ποικιλίας με κομμάτια από διάφορες περιοχές δοσμένων με τρόπο όσο γίνεται πιο πιστό όσον αφορά το στίχο, τη μουσική, την εκτέλεση, την απόδοση των ηχοχρωμάτων.
Tο 2008 o δίσκος κυκλοφόρησε σε CD από την MINOS EMI με τα: «Έχε γεια Παναγιά», «Σουραύλι», «Σεργιάνι με τη Δόμνα Σαμίου», σε κασετίνα με τον τίτλο «Μια ζωή τραγούδι».
(φωτογραφία εξωφύλλου: «Νησιώτικος χορός» του λαϊκού ζωγράφου Σταμάτη Λαζάρου).
Η ελληνική παραδοσιακή μουσική συνδέεται άμεσα και στενά με δραστηριότητες, έθιμα, εργασίες και τελετές που σχετίζονται με την ανθρώπινη ύπαρξη και την κοινωνική και οικογενειακή ζωή στα χωριά και την ύπαιθρο. Οι περισσότερες από αυτές τις δραστηριότητες, και πιθανώς κάποια από τη μουσική που τις συνοδεύει, ανάγονται στην περίοδο της αρχαιότητας.
Η κυρίαρχη μετρική μορφή του ελληνικού παραδοσιακού τραγουδιού είναι ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος, με παύση μετά την όγδοη συλλαβή και δύο κύριους τόνους, ένας στο δέκατο τέταρτο και άλλος στην έκτη ή όγδοη συλλαβή. Είναι το μέτρο στο οποίο έχουν γραφτεί πολλοί βυζαντινοί λαϊκοί, σατιρικοί και ακόμη και θρησκευτικοί στίχοι.
Στα περισσότερα από τα ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια περιλαμβάνεται επέκταση της δεδομένης γραμμής με την επανάληψη συλλαβών, λέξεων ή φράσεων ή με παρεμβολή επιπλέον συλλαβών ή φράσεων.
Στα νησιά η μουσική τείνει να είναι περισσότερο ελαφριά και λεπτή, με χορευτικούς ρυθμούς βασισμένους σε σύντομες, ζωντανές φράσεις ostinati, ενώ στη Δυτική Κρήτη έχει μια ηρωική γεύση, αφού εδώ και πολλούς αιώνες η περιοχή ήταν το επίκεντρο των σκληρών αγώνων μεταξύ των Ελλήνων, Σαρακηνών και Τούρκων.
Η μουσική της Ηπείρου χρησιμοποιεί ανημιτονικές πεντατονικές κλίμακες που σπάνια εμφανίζονται σε άλλα μέρη της χώρας. Το πιο δημοφιλές όργανο της περιοχής είναι το κλαρίνο που συνήθως παίζει στο χαμηλότερο τόνο σε συνδυασμό με το βιολί και το λαούτο.
Η μακεδονική παραδοσιακή μουσική βασίζεται σε ταχύτερα και πιο περίπλοκα μετρικά μοτίβα του τύπου «aksak» (π.χ. 11/16: 2 + 2 + 2 + 2 + 3:16). Και οι Μακεδόνες αγαπούν ιδιαίτερα τους ζουρνάδες και το νταούλι ή το μεγάλο τύμπανο, που συνοδεύει τους ζουρνάδες με αριστοτεχνική δεξιοτεχνία.
Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω σύντομο σημείωμα από το βιβλίο του Σωτήρη Τσιάνη «Folk songs of Mantineia» [Berkeley/Los Angeles: University of California Press, 1965]:
Μελετώντας την παραδοσιακή μουσική της Ελλάδας … δεν μπορεί κανείς να παραλείψει να αναγνωρίσει την ανώτατη θέση που κατέχει η μουσική στο χωριό. Με την απλή και απρόσκοπτη μέθοδο της έκφρασης της αγάπης, του πατριωτισμού, των φυσικών φαινομένων, της ευτυχίας ή της βαθιάς θλίψης, η λαϊκή μουσική αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της αγροτικής ζωής. Όπως το έλεγε ένας χωρικός: «Τα τραγούδια μας, όπως ο ήλιος, είναι η ζωή μας».
Μάρκος Φ. Δραγούμης (1976)
